Ik vertel je vaak over hoe sommige feesten in Zwitserland gevierd worden en welke verschillen er zijn. Morgen op 13 december is St Lucia. In Nederland niet zo bekend, maar in Zweden daarentegen een hele happening. Ik vroeg Joan Stas, die in Zweden woont, wat St Lucia is en of ze me er niet meer over wilde vertellen. Dat wilde ze! Lees mee hoe zij haar St Lucia beleefde met haar twee kinderen.
St Lucia door Joan Stas
Je komt er niet omheen, de winkels in Zweden hangen weer vol met St Luciakleding. De kinderen zingen op school weer de bijbehorende liedjes. Volgende week op 13 december zullen op veel scholen, vooral in de jongste klassen, het St Luciafeest gevierd worden. Onze kinderen, Merlijn en Pepijn, hebben nu de leeftijd dat ze er niet meer zoveel aandacht aan besteden. Met weemoed denk ik terug aan het jaar dat wij hier net waren, in 2008. Wat een geluk dat ik mijn blog van toen nog heb om te kunnen mijmeren van toen. Ik deel het graag met jullie!
”Op een maandagochtend, 13 december 2008, hadden Merlijn en Pepijn op school hun eerste St.Lucia feest. Dit feest wordt in heel Zweden zeer traditioneel gevierd. De oorsprong van dit feest komt uit Sicilië rond het jaar 304. Volgens de Siciliaanse legende was de moeder van Lucia, een zeer rijke vrouw, op wonderbaarlijke wijze genezen van een ziekte na een bezoek aan Saint Agatha in Catania. Lucia, een christen, haalde haar moeder over om haar rijkdom te schenken aan de armen als dank voor haar genezing. Zo gingen moeder en dochter de stad in met in hun hand een kaars om de armen van Syracuse in het geheim te ondersteunen.
Helaas was dit tijdens de laatste grote terechtstellingen van christenen in opdracht van Keizer Diocletian verboden. De jonge man met wie Lucia verloofd was, ving een glimp op van het weggeven van de rijkdommen en gaf Lucia aan bij Pascasius, die de opdracht gaf dat Lucia gevangen en gemarteld moest worden. Op miraculeuze wijze hadden zowel de kokende olie als de brandende fakkels niet de kracht om haar pijn te doen, wel werd ze blind geslagen met een zwaard. Dit verhaal komt uit oude bronnen en hiervan zijn ook inscripties gevonden in Syracuse.
Hoe dit verhaal naar Zweden is gekomen weet eigenlijk niemand. Met de komst van het christendom naar Zweden na het jaar 1000 kunnen missionaressen en priesters dit verhaal verteld hebben om de bekeerden te inspireren. Een andere mogelijkheid is dat zeevaarders vanuit Zweden misschien enthousiast waren over het populaire feest van Santa Lucia in Italië en vervolgens deze traditie mee naar Zweden hebben genomen.
Een andere theorie, waarvoor meer onderzoek nodig is, is dat St. Birgitta uit Zweden(1303-1373) gedurende haar verblijf in Rome (1349-1373) in haar poging om goedkeuring te krijgen van De Bridgittine Order voor Vrouwen, waarschijnlijk in een brief naar Zweden geschreven heeft over de Lucia legende die in Italië wijd bekend was. “Als de Lucia dagen komen tijdens de donkerste tijd van het jaar, branden alle kaarsen van de kerk Santa Lucia en lichten uit het verhaal het Ware Licht- de geboorte van Jezus Christus-“:schreef ze in haar brief.
Tegenwoordig hoor je overal in Zweden op de ochtend of donkere namiddag van 13 december de gezangen van St. Lucia terwijl de in witte gewaden geklede vrouwen/meisjes uit het donker van de nacht komen met op hun hoofd een kroon met brandende kaarsen om het donker te weren.
Merlijn en Pepijn hebben met hun juffen de afgelopen weken veel werkzaamheden gedaan in het teken van St. Lucia. Zoals het leren van de diverse liedjes die hierbij worden gezongen. De winkels hangen vol met de witte gewaden voor de meisjes, een witte jurk met rode ceintuur. De rode ceintuur symboliseert het bloed van Lucia toen ze gemarteld werd. Vaak dragen de meisjes een kroontje met lampjes dat al jarenlang in de familie is. De jongens gaan vaak gekleed in rode kabouterkleding of pepparkakorkleding. Tja wat is dat nu weer..?? Het is traditie om tijdens de weken voor kerst pepparkakor te eten. Dit zijn koekjes vergelijkbaar met onze pepernoten. Pepparkakorkleding is een pak in de kleur van pepernoten en er staat vaak een print op de voorkant van een speculaaspopje. Na een lang beraad in de winkel kozen Merlijn en Pepijn voor de rode kabouterkleding.
Maandagochtend togen wij om 7 uur naar school. Het was daar enorm druk. Over de buitenspeelkleding heen hadden alle kinderen hun Luciakleding aan. Wij als ouders moesten aan de andere kant gaan staan zodat we de kinderen vanuit het donkere bos konden zien aankomen, Oh wat was dat een leuk en lief gezicht. Lieve kinderstemmetjes zongen het Santa Lucia. Merlijn en Pepijn keken een beetje verwilderd rond omdat zij volgens mij geen idee hadden wat ze aan het doen waren. Ach, ik denk dan maar dat een Zweeds kindje Sinterklaas en de gekte daaromheen ook wel vreemd zal vinden. Je moet er mee opgegroeid zijn.
Alle kinderen gingen bijelkaar staan en er werden nog een paar liedjes gezongen zoals het liedje: Vi kommer fran pepparkakorland…..!! De vertaling laat zich raden,toch?
Na het zingen gingen we mee de klasjes in voor koffie en natuurlijk pepparkakor en kattelusse, een broodje met saffraan in de vorm van een kat. Vraag me niet waarom. We konden de mappen bekijken die de juffen van ieder kind persoonlijk maken met foto’s en vorderingen en werkstukken. Wij waren verbaasd over deze map en het bijhouden ervan. Wat een werk maar voor ieder kind zo persoonlijk bijgehouden vanaf de eerste dag. Dat is een mooi dokument voor “later”. Langzaamaan was het licht geworden en gingen Stefan en ik weer weg en de kinderen gingen lekker buiten spelen natuurlijk. Het was een erg leuke ochtend.”
Even was ik weer helemaal terug bij die maandagochtend in 2008, een fijne herinnering.
Iedereen een fijne kerst en een zeer bijzonder en avontuurlijk 2017!
GOD JUL OCH GOTT NYTT ǺR!!
Joan Stas
Coverbeeld: St Lucia via Shutterstock
Leuk om te lezen! Ik kende het alleen uit Kerst met Linus 🙂